Wciąż wielu z nas ogrzewa swoje domy za pomocą kotłów gazowych, co jeszcze 5 lat temu jawiło się jako względnie bezpieczna i ekologiczna alternatywa dla węgla. Nawet dziś są osoby rozważające inwestycję w instalację gazową na potrzeby ogrzewania domu, mimo wielu ogromnych znaków ostrzegawczych poddających w wątpliwość to rozwiązanie. Takim znakiem jest nie tylko Dyrektywa EPBD wydająca (nie przesadzając) wyrok na ogrzewanie gazem… i to z szybkim terminem realizacji. Wyraźnym znakiem są też wiarygodne prognozy cen gazu w najbliższych latach (wynikające z nadchodzącego systemu ETS2), które nazywają rzeczy po imieniu - obecna inwestycja w gaz jest “Gazową pułapką”.

Unijny System Handlu Emisjami (EU ETS, ang. European Union Emission Trading Scheme) funkcjonował do tej pory w przemyśle i nie dotykał bezpośrednio “Kowalskiego”. ETS to pierwszy i największy na świecie rynek uprawnień do emisji dwutlenku węgla; sztandarowe narzędzie Unii Europejskiej służące do ograniczenia emisji i niezwykle ważny element unijnej polityki klimatycznej. Już od roku 2027 zaczną obowiązywać opłaty za emisje z budynków (tzw. ETS 2) co sprawi, że korzystanie z gazu ziemnego i węgla będzie drożeć (koszt za emisję z budynków zostanie ukryty w cenie paliwa do kotłów, którymi ogrzewamy domy). Spać spokojnie mogą ci, którzy zdecydowali się na inwestycję w pompy ciepła do ogrzewania domu.

Wszystkie powyższe prognozy i fakty sprawiają, że możemy mówić o zjawisku Pułapki Gazowej. Termin ten został stworzony przez media ale także niezależne think-tanki zajmujące się transformacją energetyczną - i nie bez powodu. Pułapka gazowa to sytuacja, w której konsumenci z obawy przed gwałtownym wzrostem rachunków za energię odwrócili się od inwestycji kupna niskoemisyjnych urządzeń (pompy ciepła) i poszukując oszczędności decydują się na inwestycje w gazowe technologie, które mogą wydawać się opłacalne na ten moment - jest to jednak pozorna oszczędność. Prognozuje się, że do końca dekady ceny energii elektrycznej będą spadać (m.in. dzięki rozwojowi źródeł odnawialnych zwiększających się w miksie energetycznym). Jednocześnie koszty eksploatacji gazowych systemów będą rosły, zwłaszcza w związku z wprowadzanymi opłatami za emisję ETS2. Na tle tych prognoz inwestycja w gaz długoterminowo wydaje się być nieekonomiczna dla inwestorów.

Najlepszą alternatywą dla kotłów grzewczych na węgiel i gaz są systemy oparte o odnawialne źródła energii - np. pompy ciepła. Domy z takimi rozwiązaniami nie będą objęte podatkiem od emisji wynikającymi z ETS 2. Pompy ciepła to urządzenia, wykorzystujące w 25% energię elektryczną (z sieci lub ze źródeł odnawialnych np. fotowoltaiki) oraz w 75% darmową energię odnawialną, pozyskiwaną z gruntu lub powietrza. Inwestycja w pompę ciepła podnosi wartość istniejących budynków w długoterminowej perspektywie.

Wielu naukowców na przestrzeni lat miało swój wkład w udoskonalenie technologii pomp ciepła, które (przewrotnie) miały swój początek dzięki chłodnictwu. Te same maszyny, które są stosowane do chłodzenia, dzięki odwróceniu obiegu chłodniczego mogą służyć grzaniu. Różne źródła podają różne kroki milowe dla pomp ciepła, ale najczęściej za ich początek uważa się wynalazek maszyny do lodu Jacoba Perkinsa z 1834. Była to pierwsza chłodziarka sprężarkowa - czyli praktycznie “odwrócona pompa ciepła”. W 1852 roku William Thomson (bardziej znany jako lord Kelvin - twórca skali Kelvina), zauważył, że urządzenie, które służy do chłodzenia, może również być wykorzystane do ogrzewania. Dzięki tej wczesnej koncepcji lorda Kelvina, pompy ciepła stały się przedmiotem intensywnych badań i eksperymentów przez kolejne dziesięciolecia. Dzisiaj pompy ciepła są kluczowym elementem wielu nowoczesnych systemów HVAC, przyczyniając się do poprawy efektywności energetycznej i zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.

Idealne do ogrzewania oraz chłodzenia
Nadają się świetnie dla domów nowych i modernizowanych
Eliminują potrzebę korzystania z paliw kopalnych (zgodne z nadchodzącymi unijnymi wymogami)
W połączeniu z fotowoltaiką i magazynami energii są niemal bezkosztowe w eksploatacji
Wykorzystują w 75% bezpłatną odnawialną energię z powietrza lub gruntu
Działają w oparciu o naturalne, ekologiczne czynniki chłodnicze - takie jak propan (R290)
Są najbardziej wspieranym i premiowanym rozwiązaniem w rządowych programach wsparcia

Czynnik chłodniczy jest kluczowym elementem, niejako krwioobiegiem pompy ciepła. Jest to mieszanina gazów, która zmienia swój stan skupienia z ciekłego na gazowy i odwrotnie, w celu przekazania energii cieplnej do budynku. Obecnie w związku z unijną polityką dążenia do neutralności klimatycznej do 2050 r. odchodzi się od syntetycznych czynników chłodniczych (tzw. f-gazy) zastępując je naturalnymi czynnikami, takimi jak czynnik R290 (propan). R290 to jeden z najbardziej wydajnych energetycznie czynników chłodniczych, posiadający świetne właściwości termodynamiczne. Przekłada się to na ponadprzeciętną wydajność urządzeń pracujących w oparciu o propan, nawet w niskich temperaturach zewnętrznych.